بدون شک شما هم از بین همه انواع دمنوش‌ها درباره خواص و فواید چای زنجبیل نکات زیادی شنیده‌اید. در علوم زیست شناختی، زنجبیل یک ریشه یا ریزوم از گیاهان گلدار است که به Zingiber officinale معروف بوده و بومی هند و آسیای جنوب شرقی است.
زنجبیل که ادویه‌ای پرخاصیت است، دارای مواد مغذی مانند ویتامین B6 و مواد معدنی غذایی مانند منیزیم و منگنز می‌باشد. در حقیقت، زنجبیل خام حدود 79٪ آب، 18٪ کربوهیدرات، 2٪ پروتئین و 1٪ چربی دارد. در غذاها و نوشیدنی‌ها، زنجبیل به عنوان یک ماده طعم‌دهنده استفاده میشود.
زنجبیل حاوی ترکیباتی به نام‌های گینجرول و شوگاول است؛ این ترکیبات هنگام مصرف زنجبیل، چندین فعالیت بیولوژیکی را در بدن تحریک می‌کنند. عطر و طعم بی نظیر زنجبیل، از روغن‌های طبیعی آن ناشی میشود که مهمترین آنها گینجرول است. گینجرول ترکیب اصلی فعال زیستی در زنجبیل است که مسئول بسیاری از خواص دارویی آن می‌باشد.
چای زنجبیل با رایحه تند، عطر و طعم جالب و تقویت بدن یکی از سالم‌ترین نوشیدنی‌های سراسر دنیا است. چای زنجبیل بر خلاف اکثر چای‌ها، فاقد کافئین است بنابراین برخلاف بسیاری از چای‌های کافئین دار منجر به بی‌خوابی و اضطراب نمی‌شود. در این مطلب سلامت سنتر می‌توانید با مزایا و خواص چای زنجبیل و تاثیر مثبت آن در درمان بیماریها، لاغری، تسکین دردها آشنا شوید. زنجبیل خاصیت ضدتهوع، ضدالتهاب، چربی سوز و … دارد.
خواص زنجبیل در تقویت سیستم ایمنی بدن
خاصیت آنتی‌اکسیدانی زنجبیل میتواند سیستم ایمنی بدن شما را تقویت کند. علاوه بر این، مطالعات نشان می‌دهد که زنجبیل به دلیل خواص ضدویروسی و ضدباکتریایی میتواند پاسخ ایمنی شما را افزایش داده و به عنوان یک اقدام محافظتی عمل کند. همچنین، زنجبیل از بیش از 60 ماده معدنی کمیاب، بیش از 30 اسید آمینه (بسیاری از آنها کشف نشده) و بیش از 500 آنزیم و کوآنزیم حاصل میشود که همه با هم همکاری می کنند تا خاصیت ضداسپاسم زنجبیل حاصل شده و واکنش‌های بدن آرام شود.
زنجبیل دارای روغن‌های فرار است که دارای خواص ضدالتهابی است و مشابه داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی عمل میکند. این باعث میشود زنجبیل یک داروی عالی برای سردرد، آنفولانزا و حتی تسکین‌دهنده بیماری کرونا باشد.
معجزه خواص چای زنجبیل برای لاغری
زنجبیل میتواند با کاهش التهاب و کاهش تجمع چربی در بدن، یک مکمل طبیعی برای کاهش وزن باشد. یک مطالعه کوچک نشان داد مردان دارای اضافه وزن که زنجبیل مصرف می‌کردند مدت طولانی‌تری سیر می‌مانند. مطالعه دیگری که به بررسی فواید کاهش وزن زنجبیل پرداخته، حاکی از آن است که زنجبیل تأثیر قابل توجهی بر وزن بدن، چربی شکم (نسبت دور کمر به لگن) و کاهش احساس گرسنگی دارد.
زنجبیل، فعالیت‌های بیولوژیکی خاصی را که دارای اثر ضدچاقی هستند، در بدن تحریک میکند. این ماده غذایی، متابولیسم و هضم غذا را تقویت کرده و بدن را تحریک میکند تا غذا را از طریق روده بزرگ هضم کند. تحقیقات نشان می دهد که زنجبیل میتواند سطح قند خون شما را تثبیت کند. ثابت نگه داشتن قند خون نیز کلید کاهش وزن است.
علاوه بر این زنجبیل میتواند با افزایش دفع آب از بدن، به کاهش تجمع آب (به معنای تجمع مایعات اضافی در داخل بدن که یکی از دلایل افزایش وزن است) نیز کمک کند.
تاثیر چای زنجبیل بر فشار خون
زنجبیل عضلات اطراف رگ‌های خونی را شل کرده، گردش خون را بهبود بخشیده و از این طریق، به کاهش فشار خون کمک میکند. استفاده منظم از زنجبیل در رژیم غذایی، چه با نوشیدن روزانه چای زنجبیل و چه با مصرف آن به عنوان ادویه در غذا، میتواند به کنترل فشار خون و همچنین جلوگیری از بیماری‌های قلبی کمک کند.
علاوه بر این زنجبیل، از تجمع کلسترول و لیپوپروتئین کم چگال در رگ‌های منتهی به قلب جلوگیری کرده و از این طریق نیز به کاهش فشار خون کمک میکند.
خواص چای زنجبیل برای زنان
خواص زنجبیل برای خانم‌ها فقط به افزایش زیبایی و تناسب اندام آنها محدود نمی‌شود بلکه خواص دارویی این گیاه شگفت‌انگیز آنقدر گسترده است که گاهی اوقات میتواند حتی بسیار موثرتر از داروهای شیمیایی عمل کند. در ادامه، دو مورد از مهمترین کاربردهای زنجبیل برای بانوان را بررسی خواهیم کرد:
مزایای چای زنجبیل در بارداری
مقدار کمی زنجبیل برای سلامتی خانم باردار مفید است. این ماده در کنترل حالت تهوع و استفراغ در دوران بارداری و همچنین هضم غذا کمک شایانی میکند. بنابراین، اگر خانم باردار، علائم آزاردهنده‌ای از جمله تهوع، به ویژه در سه ماهه اول، داشته باشد، مصرف زنجبیل برای او بسیار مفید است. زنجبیل همچنین میتواند به تسکین درد در بدن مانند کمر درد و گرفتگی پا که در دوران بارداری اتفاق می‌افتد، کمک کند.
تسکین دهنده دردهای قاعدگی
یکی از کاربردهای زنجبیل در طب سنتی، تسکین درد، از جمله درد قاعدگی در خانم‌ها است. تحقیقات نشان می‌دهد که ترکیبات موجود در زنجبیل با جلوگیری از تولید پروستاگلاندین‌ها (دسته‌ای از مواد شیمیایی پیش التهاب که در ایجاد انقباضات عضلانی رحم و بروز قاعدگی نقش دارند) ، میتواند به محافظت در برابر افزایش التهاب کمک کند.
از آنجا که به نظر می‌رسد شروع گرفتگی‌های قاعدگی با تولید بیش از حد پروستاگلاندین‌ها مرتبط است، تصور میشود که مصرف زنجبیل به عنوان مکمل غذایی یا چای میتواند به کاهش درد قاعدگی و سندرم پیش از قاعدگی کمک کند. زنجبیل میتواند در کاهش درد به اندازه‌ی داروهای مفنامیک اسید و ایبوپروفن موفق عمل کند.
خواص زنجبیل برای مردان
آقایان نیز می‌توانند از خواص گسترده این گیاه بهره ببرند؛ همانطور که بالاتر گفته شد، زنجبیل سرشار از منگنز می‌باشد بنابراین مصرف این گیاه در آقایان، موجب افزایش تولید هورمون تستوسترون و در نتیجه بهبود قدرت باروری در آنها میشود. در ادامه، سایر خواص این گیاه برای آقایان مورد بررسی قرار خواهد گرفت
فواید زنجبیل در بدنسازی
اگر ورزشکار هستید هرگز از مصرف زنجبیل غافل نشوید و مصرف چای زنجبیل را در برنامه رژیم غذایی خود جای دهید. زیرا:
- میتواند به تسکین تهوع و سرگیجه‌ای که ورزشکاران بعد از تمرینات ورزشی به آن دچار می‌شوند، کمک کند.
- درد عضلانی ناشی از تمرینات سنگین و یا درد ناشی از ضربه و جراحت را برطرف میکند.
- همانند یک داروی درمان کم اشتهایی، به برطرف شدن کاهش اشتهای پس از تمرینات ورزشی کمک میکند.
- باعث بهبود عملکرد دستگاه گوارش (که برای ورزشکاران بسیار ضروری است) میشود.
زنجبیل ضد التهاب بیضه
وجود ماده‌ای به نام zingibain در زنجبیل، خاصیت ضدالتهابی موثری به آن بخشیده است. این ماده علاوه بر کاهش التهاب، میتواند به تسکین درد ایجاد شده توسط آن نیز کمک کند. بنابراین به کسانی که از التهاب بیضه رنج می‌برند، پیشنهاد میشود که به طور روزانه از چای زنجبیل برای درمان آن استفاده کنند.
خواص زنجبیل برای زیبایی و شفافیت پوست
زنجبیل، جدا از داشتن یکسری فواید سلامتی و خواص دارویی، برای پوست و موهای شما نیز مفید است. این ماده غذایی فوق‌العاده دارای بیش از 40 آنتی‌اکسیدان است که با علائم آشکار پیری مبارزه می‌کنند. زنجبیل نه تنها با دفع سموم، بلکه با افزایش گردش خون، به شفافیت هرچه بیشتر پوست کمک میکند. از دیگر مزایای آن می‌توان به کاهش آسیب رادیکال‌های آزاد و دیگر عوامل مخرب محیطی بر روی پوست اشاره کرد.
همچنین، اگر از جوش‌های آزاردهنده بر روی پوست صورت خود رنج می‌برید می‌توانید از خواص جادویی ضدآکنه زنجبیل استفاده کنید. این ادویه به دلیل خاصیت ضدعفونی‌کنندگی، بسیار موثر شناخته شده و به خوبی باعث از بین بردن باکتری‌های ایجادکننده جوش میشود.
خواص چای زنجبیل و درمان سریع سرماخوردگی
زنجبیل یک گیاه با طبع گرم است. طبیعت گرم زنجبیل، این واقعیت را منعکس میکند که می‌توان از آن در برابر بیماری‌های مختلفی از جمله سرماخوردگی استفاده کرد. خاصیت ضدویروسی زنجبیل موجب تاثیر تسکین‌دهنده آن در برابر درد و تب میشود. یک مطالعه آزمایشگاهی نشان داد که زنجبیل اثر ضدباکتریایی بالاتری نسبت به آنتی‌بیوتیک‌ها علیه استافیلوکوکوس اورئوس و استرپتوکوکوس پیوژنز نشان می‌دهد.
فعالیت ضدالتهابی زنجبیل میتواند التهاب بینی و التهاب در پشت گلوی ناشی از سرماخوردگی را کاهش دهد. علاوه بر این زنجبیل دارای خاصیت آنتی‌اکسیدانی بسیار قوی است که مصرف روزانه آن میتواند از بروز سرماخوردگی جلوگیری کند.
رابطه زنجبیل و بیماری دیابت
در طی سال‌ها نشان داده شده است که زنجبیل به کاهش سطح قند خون و تنظیم پاسخ انسولین در افراد دیابتی کمک میکند. در واقع، زنجبیل میتواند کنترل طولانی مدت قند خون را برای افراد مبتلا به دیابت نوع 2 بهبود بخشد. عصاره زنجبیل غنی از گینجرول (اصلی‌ترین ماده فعال ریزوم زنجبیل) است که میتواند باعث افزایش جذب گلوکز به سلول‌های عضلانی، بدون استفاده از انسولین شود و از این طریق، به مدیریت سطح بالای قند خون کمک کند.
فواید انواع دمنوش‌های ترکیبی زنجبیل
علاوه بر تاثیرات شگفت‌انگیز زنجبیل که بالاتر ذکر شد، ترکیب این ماده غذایی با مواد غذایی دیگر نیز میتواند تاثیرات فوق‌العاده‌ای داشته باشد؛ در ادامه به بررسی انواع دمنوش‌های ترکیبی زنجبیل خواهیم پرداخت:
فواید چای سبز و زنجبیل
چای سبز و زنجبیل، هر دو، به طور جداگانه مزایای شگفت‌انگیزی برای سلامتی دارند. اما مصرف آنها به صورت ترکیبی میتواند:
- رشد سلول‌های سرطانی را در افراد مبتلا به سرطان ریه کند کند.
- در کنترل چاقی و کاهش وزن موثر باشد.
خواص چای زنجبیل با دارچین
این دو ماده غذایی هر دو با دارا بودن طبع گرم و خشک می‌توانند به درمان سردی بدن کمک کنند. از جمله خواص چای زنجبیل و دارچین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درمان ریفلاکس یا سوزش سر دل
- تقویت‌کننده سیستم ایمنی بدن
- بالا رفتن انرژی بدن و رفع خستگی
- کاهش درد دوران قاعدگی
- درمان مشکلات گوارشی
- لاغری و کاهش وزن
خواص چای زنجبیل و لیمو
اگر به دنبال یک نوشیدنی گرم و خوش طعم، با فواید سلامتی بیشمار هستید، چای زنجبیل لیمو یکی از بهترین گزینه‌ها است. فواید چای زنجبیل لیمو شامل موارد زیر است:
- تسکین حالت تهوع
- کاهش وزن
- تقویت سیستم ایمنی
- کاهش خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها
- کاهش خطر بیماری‌های قلبی عروقی و کبدی
- تسکین‌دهنده درد
مضرات چای زنجبیل
به نظر نمی‌رسد چای زنجبیل عوارض جانبی جدی داشته باشد. با این حال، زنجبیل ممکن است عوارض جانبی خفیفی ایجاد کند. برخی از عوارض جانبی مانند سوزش معده، اسهال و ناراحتی شکمی ممکن است در صورت مصرف روزانه بیش از 5 گرم (گرم) در فرد ایجاد شود. از دیگر عوارض جانبی احتمالی مصرف زنجبیل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سوزش سردل
- سوزش در دهان
- اثرات گوارشی مانند شکم درد، معده درد، نفخ و اسهال
- خون ریزی
- کاهش فشار خون (ممکن است سبکی سر را به عنوان یک عارضه جانبی تجربه کنید).
توجه داشته باشید که مصرف روزانه بیش از 4 گرم زنجبیل برای افراد مجاز نمی‌باشد.
چه کسانی چای زنجبیل مصرف نکنند؟
افرادی که بیماری قلبی، دیابت و سنگ صفرا دارند، باید قبل از مصرف زنجبیل به عنوان مکمل با پزشک خود صحبت کنند. همچنین مصرف زنجبیل در صورت بارداری، شیردهی و یا تحت عمل جراحی باید تحت نظر پزشک انجام شود. افراد دارای شرایط زیر بهتر است از مصرف زنجبیل خودداری کنند:
- با توجه به اینکه سوزش معده یکی از عوارض جانبی مصرف زنجبیل است، مصرف این ماده غذایی برای افرادی که دچار زخم معده یا سایر بیماری‌های مربوط به معده هستند مناسب نیست.
- اگر بعد از نوشیدن چای زنجبیل دچار بثورات پوستی یا ناراحتی در دهان خود شدید، ممکن است به زنجبیل حساسیت داشته باشید بنابراین بهتر است از مصرف آن خودداری کنید.
- کاهش فشار خون از اثرات زنجبیل است بنابراین برای افرادی که دچار افت فشار خون می‌شوند مناسب نیست. اما توجه داشته باشید در صورتی که مبتلا به بیماری فشار خون بالا هستید و داروی فشار خون مصرف می کنید، قبل از مصرف زنجبیل با پزشک خود مشورت کنید تا از هر گونه تداخل دارویی پیشگیری کنید.
- زنجبیل حاوی سالیسیلات است (ماده شیمیایی موجود در آسپرین که به عنوان رقیق‌کننده خون عمل میکند). بنابراین مصرف آن میتواند مشکلاتی را برای افراد مبتلا به اختلالات خونریزی ایجاد کند.
سوالات متداول
مرحله اول: ابتدا آب را بجوشانید.
مرحله دوم: لازم نیست پوست زنجبیل را بگیرید، اما آن را بشویید و هرگونه آلودگی قابل مشاهده را از بین ببرید.
مرحله سوم: تکه‌های ریشه زنجبیل تازه را بر روی یک تخته برش چوبی برش دهید (می‌توانید از زنجبیل رنده شده نیز استفاده کنید).
مرحله چهارم: زنجبیل‌ها را در قوری یا قابلمه ریخته و روی آن آب جوش بریزید.
مرحله پنجم: قوری را بر روی کتری قرار داده و بگذارید تا دم بکشد.
مرحله ششم: چای را از صافی رد کنید. در صورت تمایل، چای خود را با یک برش نازک لیمو یا پرتقال سرو کنید. همچنین می‌توانید از مقداری عسل برای شیرین کردن آن استفاده کنید.
با وجود فواید بیشمار زنجبیل برای بدن و خواص دارویی فراوان آن، مصرف آن با معده خالی حتی برای فرد سالم نیز به هیچ عنوان توصیه نمی شود. دلیل آن است که جینجرول موجود در زنجبیل با افزایش ترشح لوزالمعده، موجب تحریک شدید دستگاه گوارش و بروز مشکلات گوارشی میشود.
البته استفاده از چای زنجبیل برای کاهش وزن باید به صورت ناشتا و با معده خالی صورت گیرد اما برای این کار باید ابتدا با پزشک متخصص مشورت نمایید.
این نوشته به قلم آرزو حسینی نگارش و توسط پزشکان متخصص حوزه سلامت وبسایت سلامت سنتر بررسی و تایید شده است.
درباره تیم متخصصین سلامت سنتر بیشتر بدانید
درباره ما